Afgelopen week schreef NRC over de machocultuur op de Zuidas, en wat die voor mannen betekent. Bij de bedrijven op de Zuidas heerst volgens de geïnterviewde mannen een masculiene cultuur, met haantjesgedrag, vooral geen zwakte laten zien en status belangrijker is dan levenskwaliteit.
Deze cultuur is schadelijk, en wel op drie niveaus. Ten eerste voor deze mannen zelf. Ten tweede voor de bedrijven waar ze voor werken. En ten derde voor de Nederlandse samenleving.
1. De mannen doen zichzelf te kort
De mannen op de Zuidas mogen zichzelf niet zijn op het werk. Ze worden als het ware iemand anders (een stoere, blufferige vent) als ze bij hun werk binnenstappen. Daarmee mag maar een heel klein deel van hun persoonlijkheid aan het licht komen tijdens hun (lange) werkdagen. Tijd nodig voor je kinderen? Regel maar een nanny!
Wat doet het met een mens om zich anders voor te doen dan hij is? Niemand denkt op zijn sterfbed: “toch jammer dat ik die BMW niet heb kunnen kopen.” Wel: “Toch jammer dat ik mijn kinderen zo weinig heb gezien. Dat ik nooit mee geweest ben op klassenuitje.”
2. De bedrijven krijgen niet het beste van hun medewerkers
Frederic Laloux noemde het in zijn bestseller “Reinventing Organizations” heelheid: het jezelf mogen zijn op je werk. Als mensen zichzelf niet mogen zijn op hun werk, krijg je als bedrijf ook niet alle kwaliteiten van je medewerkers. Ze censureren zichzelf als het ware. Ze laten hun creativiteit thuis, of hun intuïtie en laten alleen de stoere, mannelijke eigenschappen zien. Zonde, want daarmee beperken ze hun oplossingsrepertoire. Het is alsof de cultuur in je ziekenhuis ertoe leidt dat chirurgen hun linkerhand niet gebruiken tijdens operaties. Die binden ze allemaal op hun rug. Niet omdat dat een regel is, maar omdat je niet cool bent, en een lager salaris krijgt, als je je linkerhand wel gebruikt tijdens het opereren.
Als organisatieadviseur vraag ik vaak aan mijn klanten welke eigenschap van zichzelf ze niet toelaten op hun werk. En hoe ze daarmee hun werk tekortdoen. Een mooi antwoord kreeg ik van een vrouw die de kredietcommissie van de bank waar ze werkte leidde. Ze vond dat ze niet mocht twijfelen, ze moest altijd zekerheid uitstralen bij de beslissing of een bedrijf wel of geen krediet zou krijgen. Toen ik vroeg wat haar bedrijf daarmee misliep, kwam ze erachter dat ze, door twijfel toe te laten, ten eerste haar medewerkers toestemming gaf om hún twijfel uit te spreken als ze die voelden. Ten tweede zouden de besluiten om wel of geen krediet te geven verbeteren: door de voors en tegens openlijk te kunnen bespreken zou er meer relevante informatie meegewogen worden. (De oefening vind je hier)
De bedrijven op de Zuidas zouden dus beter af zijn als ze het hele palet aan mens-zijn van hun medewerkers zouden kunnen benutten in plaats van het beperkte stukje dat nu gezien mag worden.
3. De Zuidas oplossingen zullen je meer schaden dan goed doen
Deze tijd wordt gekenmerkt door een groot aantal complexe problemen. Hoe houden we de opwarming van de aarde onder de 1,5 graad? Hoe lossen we het stikstofprobleem op? De woningnood, de jeugdzorg, het zorginfarct, to name but a few?
Deze problemen kun je niet oplossen als je manier van kijken alleen gericht is op het verdienen van geld. Als je niet in staat bent de belangen van alle stakeholders mee te nemen. Sterker nog: dat we iets moesten doen aan de opwarming van de aarde, dat de veehouderij begrenst moet worden, dat is al decennialang bekend. Maar juist omdat financiële belangen een te grote invloed hadden (looking at you, Rabobank, Shell, veevoederbedrijven) is kostbare tijd verloren gegaan waarin de problemen alleen maar groter werden.
Het dominante paradigma op de Zuidas is dat het uiteindelijk alleen om geld draait. Of zoals één van de geïnterviewden het zegt: “Op de Zuidas wordt niet over mensen gesproken. Ja, wel voor de show natuurlijk. Maar uiteindelijk draait het om geld.” Daarmee is de mentaliteit van de Zuidas de oorzaak van de problemen, niet de oplossing.
Einstein zei het al: problemen kunnen niet opgelost worden vanuit het bewustzijn dat ze veroorzaakt heeft. Het is dus echt niet verstandig om deze bedrijven, die eigenlijk zijn blijven hangen in een verouderd paradigma, in te huren als adviseur of dienstverlener. Daar zijn ze helemaal niet geschikt voor, ze zullen je meer schaden dan goed doen.