“Dat klinkt als een spanning. Wat heb je nodig?” is één van de standaard interventies van een holacracy facilitator. En het is één van mijn favoriete opmerkingen geworden.
Het uitgangspunt van holacracy, en heel bruikbaar in andere omstandigheden, is dat er altijd aanpassingen mogelijk zijn. Alles is een iteratief proces dat elke keer, stapje voor stapje, verbeterd kan worden.
Ruimte voor verbetering
En daar waar je ruimte ziet voor verbetering, is er sprake van een spanning. Tussen hoe het nu is en hoe het zou kunnen zijn. De ene keer openbaart die spanning zich als een mogelijkheid: hee, wat tof, en als we er nou dit aan toe zouden voegen dan zou het nóg gaver worden!
De andere keer uit die spanning zich in een klacht: het bevalt me niet hoe het nu gaat want dit of dat gaat fout. Of: ik geloof nooit dat het gaat werken want bla bla bla.
In conventionele organisaties zijn we geneigd om het eerste soort spanningen, de mogelijkheden, voor ons te houden. Want wie ben jij om je te bemoeien met het idee van een ander. Het zou toch alleen maar als kritiek opgevat worden. Of het kost veel te veel tijd en gedoe om een aanpassing geïmplementeerd te krijgen, dus laat maar zitten.
In het tweede geval is de kans groot dat degene tegen wie de klacht geuit wordt, zijn best gaat doen om de klager te overtuigen. Of hij gaat heel hard aan het werk om het probleem dat de ander benoemd heeft op te lossen.
STOP – DAAR- MEE!!!
Voortaan zeg je nog maar één ding: “Dat klinkt als een spanning. Wat heb je nodig?” OK, vooruit. Je kunt ook zeggen: “Dat klinkt als een spanning. Wat is je voorstel?”
In beide gevallen ga je er vanuit dat het verschil tussen hoe het is en hoe de ander het zou willen, ruimte voor verbetering is. Een spanning is dus geen probleem, zoals in het gewone taalgebruik. Vergelijk het meer met spanning in de natuurkundige zin: tussen een positief en een negatief geladen voorwerp zit elektrische spanning. Potentiële energie. Mogelijkheden.
En je honoreert degene die deze spanning ervaart, en benoemt, door hem of haar te vragen naar zijn voorstel. Wat stel je voor, wat heb je nodig om deze spanning op te lossen?
In het geval van iemand met een briljant idee ontketen je deze creativiteit door hem uit te nodigen dit idee op tafel te leggen. Met een voorstel, dus hij of zij is in de lead.
In het geval van een klager haal je de ander uit de slachtofferrol. Want eigenlijk is dat wat je doet las je probeert het probleem van de ander op te lossen: onbewust ga je er vanuit dat die ander zelf niet in staat is om met een voorstel te komen. Daarom doe jij het. Maar ga er eens vanuit dat die ander dat wel kan. Dan vraag je hem of haar om met een voorstel te komen.
Speel het spel!
Dit is een interessant spel om te spelen. Je zult zien dat er veel creativiteit los kan komen. En dat klagers zich opeens in de positie terugvinden dat ze in actie moeten komen. Dan is het opeens niet zo leuk meer om te klagen. Of ze blijken een hoop goede ideeën te hebben. De vrijblijvendheid van ergens iets van vinden is in elk geval verdwenen.
Deze interventie: “Dit klinkt als een spanning. Wat heb je nodig (Wat is je voorstel)?” kun je ook gebruiken in een organisatie die niet holacratisch georganiseerd is. Het helpt wel als je mensen uitlegt wat je bedoelt met spanning, want dat is een woord dat voor de meeste mensen een andere betekenis heeft.
Probeer het eens een poosje. En deel je ervaringen hieronder, ik ben heel nieuwsgierig wat er gebeurt. De inzender van de leukste ervaring krijgt een vrijkaartje voor één van onze komende Masterclasses. De eerstvolgende is op 28 november.