Vorige week stond het nieuwe kabinet op het bordes. Ik ben blij dat ik niet in hun schoenen sta, want het zijn geen gemakkelijke opgaven waar de nieuwe ploeg voor staat. Alle grote thema’s in de samenleving zijn in beweging en het nieuwe kabinet mag daar een oplossingsrichting voor verzinnen…
Als ik de ministers één advies zou mogen geven dan zou het dit zijn:
- Organiseer je eigen tegenstemmen
- Zorg dat je de besluitvorming goed op orde hebt
Dit is een “Een beetje van mezelf en een beetje van Maggi” advies.
In de kerstvakantie hoorde ik deze geweldige podcast: een interview met Marilieke Engbers: Kies geen leiders meer die doen alsof ze alles weten. Engbers deed onderzoek onder CEOs en Raden van Commissarissen. Ze benoemt heel expliciet hoe belangrijk het is dat je als leider je eigen tegenstemmen organiseert. Want er is altijd de neiging om de baas naar de mond te praten (CEO-disease noemt ze dat). Daarmee gaat veel belangrijke informatie verloren die nodig is om een goede koers te kunnen varen.
Daarnaast benoemt ze heldere besluitvorming als essentieel.
Organiseer je eigen tegenstemmen
Als je CEO bent, of directeur, hebben mensen de neiging om de zaken waar je waarschijnlijk niet zo blij mee bent, niet aan jou te vertellen. Daardoor krijg je een vertekend beeld van de werkelijkheid. Tegelijkertijd kan informatie die jou niet bereikt uitgroeien tot iets schadelijks. In dit blog: lees je er meer over.
Hoe voorkom je nou dat je als machthebber een vertekend beeld van de werkelijkheid krijgt? Door actief op zoek te gaan naar de tegenstem. Door aan mensen te vragen wat je nog niet weet. Of waar ze het niet mee eens zijn.
Jaren geleden was ik ingehuurd door een infrastructuurbeheerder. Het was op het moment dat een groot infrastructureel project in gebruik genomen zou worden. Er was veel onrust bij de opdrachtgever, maar ook bij de aannemers en ingenieursbureaus die hierbij betrokken waren, dat er essentiële zaken niet goed genoeg geregeld waren. Ik heb toen een “Tegenstemmen-sessie” georganiseerd: we hebben alle stakeholders uitgenodigd. De veiligheidsexperts, de ontwerpers, de controleurs, alle vakmensen die betrokken waren bij dit project. En deze mensen zijn elkaar in duo’s gaan bevragen: “Welke zorgen heb je over het project, waar krijg je buikpijn van of lig je ‘s nachts wakker van?” Ze hoefden het niet te kunnen beargumenteren, sterker nog, dat hoefde juist niet. Alles waarvan je ergens in je onbewuste onrustig wordt wilden we horen. Al die zaken die zo genoemd werden hebben we daarna plenair besproken. Het bleek dat sommige issues al opgelost waren door anderen. Maar er waren ook zaken die tot dan toe over het hoofd gezien waren. Die werden nu alsnog opgelost.
Kun je ook hulp gebruiken bij het verzamelen van tegenstemmen? Neem dan gerust contact met ons op.
Meer lezen over dit onderwerp? Het boek van Toon, In 10 Stappen naar Nieuw Leiderschap, legt heel goed uit hoe je kunt voorkomen dat je als leider alleen naar jezelf luistert.
Expliciete besluitvorming
Als wij organisaties helpen om zelforganiserend te worden, vraag ik altijd: “Hoe nemen jullie nu besluiten?”
Vaak is de reactie dan een beetje besmuikt gegrinnik. En dan komt er iets als: “We doen maar wat” of zelfs “We nemen eigenlijk geen besluiten” of “We weten nooit zo goed wat we besloten hebben”. Au. Het is wel een feit. In veel organisaties is totaal onhelder hoe besluiten genomen worden. Raar eigenlijk toch? Het is een vrij essentieel onderdeel van je bedrijfsvoering. En als je niet weet hoe besluiten genomen worden creëert dat psychologische onveiligheid: het is niet voorspelbaar hoe iets loopt en dat is onveilig. Zeker voor de minder assertieve of politiek handige collega’s.
Het maakt me niet zoveel uit hoe je besluiten neemt, als je maar kiest hoe je het doet. Als je dat maar expliciet afspreekt in je team of organisatie. Welke opties je dan hebt? Grosso modo deze:
- De baas (manager, team lead, directeur, projectmanager) beslist. Al dan niet na eerst naar de meningen van de anderen geluisterd te hebben.
- Meeste stemmen gelden. Je doet eventueel eerst een rondje beeldvorming en oordeelsvorming en dan stem je.
- Consensus: je praat net zolang door tot iedereen het er mee eens is
- Integratieve Besluitvorming
Onze favoriet is Integratieve Besluitvorming: ga op zoek naar waar je het niet met elkaar oneens bent in plaats van dat je het met elkaar eens moet zijn maar doe wel een veiligheidscheck door te kijken of er zwaarwegende bezwaren zijn.
Wil je meer weten over deze verschillende vormen van besluitvorming, kijk dan eens naar onze Minitraining Overleggen met Energie. Daarin leg ik in 5 lessen uit hoe je je besluitvorming kunt verbeteren, inclusief de voor- en nadelen van de hierboven genoemde vormen van besluitvorming.
Tegenstemmen en Besluitvorming
Dus… Wil je als minister of als CEO, directeur of team lead een betere leider worden?
Organiseer dan je eigen tegenstemmen. Word ongerust als iedereen het met je eens is. Ga actief op zoek naar het tegengeluid.
En spreek expliciet af hoe er besluiten worden genomen.